Er wordt geschat dat 1 op de 100 mensen last heeft van gluten intolerantie.. En zelfs zonder intolerantie kunnen de gluten problemen opleveren. De vraag naar glutenvrije producten is dan ook sterk gestegen. Volledig glutenvrij eten is vrij lastig, want gluten zitten in erg veel producten. In dit dossier ontvang je veel informatie over de impact van gluten op je gezondheid. 

Wat zijn gluten en waar zitten ze in?

Gluten is een verzamelnaam voor een specifieke soort van eiwitten die te vinden is in granen. Er zijn twee verschillende soorten: de glutenines en de gliadines. De gliadines is over het algemeen de oorzaak van eventuele klachten bij het eten ervan.

Gluten zitten dus in alle granen die behoren tot de grassenfamilie. Maar elk graan bevat een verschillende hoeveelheid en een verschillende verhouding tussen de glutenines en de gliadines. Tarwe bevat bijvoorbeeld erg veel gliadines.

Het is de functie van gluten om elasticiteit en stevigheid geven aan deeg, ze zijn daardoor erg populair in de bereiding van brood, pasta en gebak. Én is het door onder andere landbouwsubsidies, heel goedkoop, en daarmee goed voor de portemonnee van producenten. Maar dus niet per sé voor onze gezondheid.

We zijn tarwe in de afgelopen jaren gaan kruisen, veredelen en steeds verder bewerken. We hebben de kiemen en zemelen links laten liggen zodat alleen het meelproduct overblijft, hierdoor is de hoeveelheid gluten flink toegenomen én de voedingswaarde afgenomen. En omdat deze tarwe in zoveel producten zit is het lastig om er niet (te) veel van binnen te krijgen.

In kleine hoeveelheden kan ons lichaam gluten namelijk prima afbreken, het is pas waar je een overdaad krijgt dat er zich problemen kunnen voordoen.

Zijn gluten gezond?

Gluten zelf zijn niet perse gezond, maar ook zeker niet perse ongezond. Hiervoor geldt dat je kijkt naar het product en de hoeveelheid gluten die erin zit. Ook is het van wezenlijk belang om dit product biologisch te eten. Meer over het belang van biologisch eten vindt je in mijn vlog hierover.

Daarnaast is het belangrijk het product zoveel mogelijk in de oorspronkelijke vorm te eten, zo min mogelijk bewerkt dus. Denk hierbij aan volkoren producten en het liefst brood op een traditionele wijze gebakken. Kies bijvoorbeeld voor een langzaam gerezen desem ten opzichte van het snel gebakken gistbrood.

Wat is gluten allergie en intolerantie?

Personen met een glutenallergie (coeliakie) kunnen dit eiwit moeilijk verteren. Het immuunsysteem reageert hier heftig op met een auto immuunreactie waarbij de dunne darm gaat ontsteken en beschadigd wordt. Door de beschadigingen aan de darm worden voedingsstoffen zoals ijzer, calcium en vitamine D minder goed opgenomen.

Hierdoor kan het zijn dat voedingsstoffen, bacteriën en gifstoffen het lichaam betreden en het lichaam uit balans brengt. Het klinkt misschien heel heftig, maar gluten worden helaas gewoon verwerkt in onze ‘gezonde’ voedingsmiddelen uit de supermarkt..

Het kan zijn dat er vervolgens symptomen optreden zoals bloedarmoede, vermoeidheid, botontkalking, onvruchtbaarheid en depressiviteit. Er kunnen op termijn nog allerlei ziektes ontwikkelen als je geen maatregelen neemt door over te stappen op een volledig glutenvrij voedingspatroon. Dit geeft je darm de kans om zich te herstellen. 

Het is ook mogelijk dat je gevoelig bent voor gluten zonder dat je er echt allergisch voor bent. Het verschil is dat je immuunsysteem bij een intolerantie antistoffen gaat aanmaken die je in het bloed kan meten. Bij glutenintolerantie kan het niet gemeten worden in het bloed en kan het dus niet aangetoond worden door bloedmetingen. Je ervaart overigens wel vergelijkbare klachten..

Een allergie kom je niet zomaar meer van af, terwijl je bij een intolerantie ook weer tolerantie kan opbouwen. Hoe je dit doet, leg ik uit bij de paragraaf een glutenvrij dieet.

Hier zitten ook gluten in

Als je op de verpakkingen gaat kijken, dan zul je héél erg vaak tarwe als een van de hoofdingrediënten zien staan. Steeds meer mensen hebben een gluten intolerantie. Het is alleen erg lastig om gluten geheel te vermijden. Naast tarwe zijn er ook nog andere granen die in meer of mindere mate gluten bevatten.

• Granen waar veel gluten in zitten zijn: tarwe, kamut en bulgur.
• Granen met minder gluten zijn: teff, havermout, einkorn en spelt .
• Granen of soortgelijke zonder gluten zijn: mais, amaranth, boekweit, gierst, quinoa en rijst.

Wist je dat er ook tarwe in bijvoorbeeld sojasaus en drop zit? Haal deze dus als je glutenvrij wil eten in glutenvrije variant.

Zoals je ziet zijn er al wel vrij veel alternatieven, maar vaak zul je zelf moeten bakken. Ook kun je gericht opzoek gaan naar een bewuste plaatselijke bakker.

Hoe eet je minder gluten?

Het is tegenwoordig lastiger dan ooit om gluten geheel te vermijden. Minder gluten eten kan natuurlijk wel de juiste keuze zijn om meer gezondheid te ervaren. Er zitten in zoveel voedingsmiddelen gluten. Niet alleen in brood, pasta of andere deegwaren, maar ook in kant-en-klare soepen en sauzen. Ik ben zelf al geen fan van kant-en-klare producten, maar er zitten dus ook nog eens erg veel gluten in verwerkt.

De gemakkelijkste en meest effectieve manier om minder gluten te eten is met een gezond voedingsschema. Wanneer je gaat focussen op zelf bereide onbewerkte voeding, dan vermijd je al het grootste deel.

Als je geen coeliakie of een intolerantie hebt is deze aanpak al goed genoeg.

Een glutenvrij dieet?

Indien je te maken hebt met een allergie zal je gluten volledig moeten vermijden. Ook wie intolerantie is voelt zich vaak het beste wanneer hij of zij alles schrapt.

Als je glutenvrij wil eten adviseer ik je om ook zo natuurlijk mogelijk te eten, dingen met het label glutenvrij zijn namelijk niet perse goed voor onze gezondheid. Ze bevatten vaak veel toevoegingen en veel soja.

Als je een intolerantie hebt kun je tolerantie opbouwen door in (zeer) kleine hoeveelheden granen en producten te eten die weinig gluten bevatten, zoals haver, einkorn en teff. Dit kun je heel langzaam opbouwen, ga niet gelijk teveel doen want dan kun je juist weer klachten krijgen en ben je terug bij af. Blijf in dit proces ook goed inchecken bij je lichaam wat de impact is van wat je hebt gegeten, want dit werkt helaas niet voor iedereen.

Heerlijke glutenvrije recepten

Op mijn blog vindt je veel heerlijke glutenvrije recepten, zoals deze groentenlasagne, dit koolhydraatarme broodje wat ook helemaal glutenvrij is. Eigenlijk zijn alle recepten wel glutenvrij 😉 omdat ondanks dat ik geen allergie of intolerantie heb ik merk mij heel veel fitter te voelen als ik glutenvrij eet.

Dit maakt ook dat alle cursussen óf volledig glutenvrij zijn, óf mogelijkheden geven om volledig glutenvrij te eten. En ben je aanvullend verzekerd bij CZ? Neem dan vooral hier even een kijkje.